Visuele relatie tussen risico’s

Risico’s staan niet los van elkaar, maar de onderlinge relaties worden nog veel te weinig zichtbaar gemaakt.
In Nederland wordt binnen de GWW sector vrijwel altijd de RISMAN methodiek gebruikt om de risico’s in kaart te brengen. Dit is een vrij generiek stappenplan om uiteindelijk te komen tot “geprioriteerde acties” (ook wel maatregelen genoemd) ter voorkoming van het optreden van die risico’s of om de gevolgen ervan te reduceren.

Fase 1, de risicoanalyse wordt naar mijn mening maar al te vaak erg summier uitgewerkt. “Als we maar een lijstje met risico’s hebben”, lijkt vaak het adagium. Dat is bij kleinere of eenvoudige projecten vaak wel begrijpelijk, maar voor grotere projecten is dat niet alleen jammer, maar zelfs stupide. Zo kent het opsommen van alle risico’s in een ‘platte lijst’ diverse problemen:

1. Dubbelingen tussen risico’s worden niet gezien, met name doordat veel risico’s slechts een nauwkeuriger uitwerking zijn van een ander.
2. Gaten / omissies kunnen niet worden gevonden.
3. De wijze van formulering en taalgebruik bepaalt tegelijkertijd de kwantificering.
4. De (cor)relatie tussen risico’s is volledig onduidelijk.

Drie van deze problemen heb ik al voor een groot deel opgelost: Zelf gebruik ik vaak een ‘risicoboom’, oftewel een zelf ontwikkelde “extremely light Fault Tree Analysis“. Ik begin met het identificeren van de top-risico’s. Deze werk ik steeds verder uit (samen met de project-deskundigen) in de onderliggende oorzaken, waardoor er een “tree”-structuur ontstaat. Met dit resultaat hoef je alleen de risico’s op het laagste niveau uit te beheersen. Deze simpele en doeltreffende wijze zorgt ook voor het oplossen van de eerste drie bezwaren van bovenstaand lijstje.

1. Dubbelingen worden zo juist wel snel gezien en ik kan verschillende takken naar elkaar laten verwijzen.
2. De gaten en omissies worden juist wel snel gevonden omdat er per risico continue naar alle mogelijke oorzaken word gezocht. (Een 100% compleet beeld van alle risico’s is uiteraard een illusie.
3. Doordat toprisico’s bovenin de boom staan, worden deze niet verward met gedetailleerde risico’s. Door de boomstructuur worden de risico’s ook op verschillende aggregatieniveau’s gezet.

Maar dan het laatste aspect: de (cor)relatie tussen risico’s heb ik daarmee niet opgelost. Op het World Economic Forum dat in Davos wordt gehouden wordt al enkele jaren een risicokaart gepresenteerd waarop juist de relaties tussen risico’s worden weergegeven. De risico’s hebben niet slechts een kans (Likelihood) en een gevolg (Severity), maar tevens de relatie met andere risico’s is zichtbaar gemaakt. Hierdoor wordt de kwantificering verder uitgebreid en is ook duidelijk hoe alles met elkaar verbonden is. Ook het aantal relaties bepaalt de belangrijkheid van het betreffende risico.

Via deze link kom je op de “Risks Interconnection Map” de interactieve kaart van risico’s. Kijk op deze link voor het volledige rapport waar niet alleen de methodiek, maar  tevens deinhoudelijke risico’s voor de wereld in de komende jaren zijn uitgewerkt.

Ik heb nog een aanvullend idee voor deze kaart: Als je nu aan ieder risico een verantwoordelijke zou hangen, dan kun je door te klikken op een willekeurig risico waar je zelf verantwoordelijk voor bent, ook direct kunnen zien , met welke andere  verantwoordelijken je moet praten om je eigen risico’s te managen.

Hieronder tevens een interview met Sheana Tambourgi, Director, Head of Global Risks Network, World Economic Forum.

Enkele quotes uit het rapport waarin de achterliggende gedachten worden beschreven van het op holistische / integrale wijze risicomanagement bedrijven:

“What has changed dramatically is the level of recognition that global risks, like the world, are now tightly interconnected and shocks and vulnerabilities are truly global, even if impact and response can still differ at the “local” level. This recognition is illustrated by the increased number of interlinkages on the 2010 Risks Interconnection Map (RIM)”

“Three themes provide the backdrop for discussion in this report. As the first chapter discusses, the increase in interconnections among risks means a higher level of systemic risk than ever before. Thus, there is a greater need for an integrated and more systemic approach to risk management and response by the public and private sectors alike.”

“The objective of the work of the Global Risk Network is to raise awareness of the level of interconnections among risks and the global impact of those interconnections. The report offers a framework for decision-makers to look at risks in an integrated manner and to provide an impetus to different stakeholders to focus on ways to manage systemic risks more effectively.”