Verandering is een constante factor in ons leven, zowel op persoonlijk niveau als in organisaties en samenlevingen. Om veranderingen en tegenkrachten goed te begrijpen, zijn er allerlei verandermodellen ontwikkeld die als gids kunnen dienen. In deze blogpost kijk ik naar zeven prominente verandermodellen. Een snelle duik in de wereld van veranderkunde, transities en transformaties…
- Kotter’s 8-fasenmodel: Kotter’s 8-fasenmodel, ontwikkeld door John Kotter, is een veelgebruikte benadering voor het begeleiden van grote veranderingen in organisaties. Het model begint met het creëren van een gevoel van urgentie, gevolgd door het vormen van een leidende coalitie, het communiceren van de visie, het betrekken van medewerkers, het faciliteren van korte-termijn successen, het consolideren van verbeteringen en het verankeren van de nieuwe benaderingen in de cultuur van de organisatie.
- ADKAR-model: Het ADKAR-model, ontwikkeld door Prosci, richt zich op individuele gedragsverandering binnen organisaties. Het model omvat vijf elementen: bewustwording van de noodzaak van verandering, verlangen naar verandering, kennis van hoe te veranderen, het vermogen om te veranderen en het verankeren van de verandering. Het biedt een gestructureerde aanpak voor het begeleiden van medewerkers door het veranderingsproces.
- Appreciative Inquiry: Appreciative Inquiry is een benadering die zich richt op het verkennen en versterken van het positieve binnen een organisatie. Het model, ontwikkeld door David Cooperrider, stimuleert het identificeren van sterke punten, successen en positieve toekomstvisies om een gedeelde visie en energie voor verandering te creëren. Door zich te concentreren op wat goed werkt, worden nieuwe mogelijkheden voor groei en ontwikkeling ontdekt.
- Procesgericht veranderen: Procesgericht veranderen, ontwikkeld door Roland Sullivan, benadrukt co-creatie en participatie. Deze benadering omvat het betrekken van belanghebbenden bij het veranderingsproces, het creëren van een open dialoog en het faciliteren van collectieve besluitvorming. Door diverse perspectieven en ideeën te integreren, ontstaat er een breed gedragen verandering die duurzaam is.
- Sociale innovatie: Sociale innovatie richt zich op het vinden van nieuwe oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen door samenwerking tussen belanghebbenden. Deze benadering omvat het identificeren van behoeften, het ontwerpen van innovatieve oplossingen en het testen en implementeren van deze oplossingen in de praktijk. Sociale innovatie stimuleert het creëren van een betere toekomst door gezamenlijke inspanningen en samenwerking.
- X-model: Het X-model, ontwikkeld door Jan Rotmans en zijn team bij Drift, begrijpt verandering als een dynamisch proces in complexe systemen. Het model identificeert vier dynamieken – structurele dynamiek, culturele dynamiek, regelgevende dynamiek en de kracht van de gevestigde orde – die de verandering kunnen belemmeren of bevorderen. Het X-model biedt strategieën om deze dynamieken te beïnvloeden en verandering te stimuleren.
- Theorie U: Theorie U, ontwikkeld door Otto Scharmer, is gericht op het creëren van persoonlijke en collectieve transformatie. Het model benadrukt ‘presencing’, het bewust worden van de huidige realiteit en het openstellen voor nieuwe mogelijkheden. Met fasen als co-initiëren, co-sensing, co-presencing en co-creating, stelt Theorie U individuen en groepen in staat om blinde vlekken te overwinnen en collectieve actie te ondernemen.
Conclusie
Verandering is een complex en dynamisch proces dat verschillende benaderingen en modellen vereist. Alle bovengenoemde modellen zijn waardevol en kunnen helpen bij het faciliteren van verandering op verschillende niveaus.
Mensen willen wel verandering, maar niet veranderen. Met voorgaande modellen kun je ook zelf een steentje bijdragen aan transformaties. Kies het meest passende model en verplaats ook ergens “een steen in een rivier op aarde“. ;-)