Hoe kun je afval omzetten in waarde? Hoe kun je duurzaam groeien zonder de natuurlijke hulpbronnen uit te putten? Hoe kun je je klanten binden door meer te bieden dan alleen een product of dienst? Dit zijn enkele van de vragen die Peter Lacy en Jakob Rutqvist beantwoorden in hun boek “Waste to Wealth: Creating Advantage in a Circular Economy”. Zij laten zien hoe de circulaire economie een nieuwe manier van denken biedt over de relaties tussen markten, klanten en grondstoffen. En hoe deze visie leidt tot innovatieve businessmodellen die gebruikmaken van de mogelijkheden van digitale technologieën.
In hun boek beschrijven Lacy en Rutqvist vijf circulaire businessmodellen die zij hebben geïdentificeerd op basis van hun analyse van meer dan 120 bedrijven die op innovatieve manieren hun grondstofproductiviteit verbeteren. Deze modellen zijn:
- Circulaire toeleveringsketens: producten ontwerpen met duurzame materialen en processen, zodat ze makkelijk te herstellen, upgraden of demonteren zijn.
- Herstel en recycling: afvalstromen omzetten in nieuwe grondstoffen of producten, door middel van geavanceerde technieken of samenwerking met andere partijen.
- Productverlenging: de levensduur van producten verlengen door ze te repareren, renoveren of remanufacturen, waardoor ze een tweede of derde leven krijgen.
- Deelplatforms: het gebruik van producten optimaliseren door ze te delen met anderen, via online platforms of fysieke locaties.
- Product als dienst: de prestatie of het resultaat van een product leveren in plaats van het product zelf, waardoor de klant betaalt voor het gebruik en niet voor het bezit.
Deze modellen kunnen toegepast worden in verschillende sectoren, maar twee sectoren die bijzonder veel potentieel hebben voor de circulaire economie zijn de bouw en de infrastructuur/gww. Deze sectoren zijn namelijk verantwoordelijk voor een groot deel van het grondstofverbruik, de afvalproductie en de CO2-uitstoot wereldwijd. Bovendien hebben ze te maken met grote uitdagingen op het gebied van urbanisatie, klimaatverandering en demografische veranderingen.
Hoe kunnen bedrijven in deze sectoren profiteren van de circulaire economie? Hier zijn enkele voorbeelden:
- Circulaire toeleveringsketens: bedrijven kunnen gebruikmaken van biobased materialen, zoals hout, bamboe of hennep, die hernieuwbaar zijn en CO2 opslaan. Ze kunnen ook modulair bouwen, zodat gebouwen makkelijk aanpasbaar zijn aan veranderende behoeften of functies. Een voorbeeld hiervan is het Wikkelhouse, een huis gemaakt van gerecycled karton dat in één dag kan worden opgebouwd of afgebroken.
- Herstel en recycling: bedrijven kunnen bouw- en sloopafval omzetten in nieuwe bouwmaterialen, zoals beton, bakstenen of isolatie. Ze kunnen ook gebruikmaken van afvalstromen uit andere sectoren, zoals plastic, glas of textiel. Een voorbeeld hiervan is StoneCycling, een bedrijf dat afval verwerkt tot nieuwe bakstenen met verschillende kleuren en texturen.
- Productverlenging: bedrijven kunnen gebouwen en infrastructuur onderhouden, repareren en renoveren, zodat ze langer meegaan en minder energie verbruiken. Ze kunnen ook gebouwen en infrastructuur transformeren, zodat ze een nieuwe functie krijgen of beter aansluiten bij de omgeving. Een voorbeeld hiervan is het Rijksmuseum in Amsterdam, dat na een tienjarige renovatie weer openging in 2013 met een verbeterde toegankelijkheid, duurzaamheid en beleving.
- Deelplatforms: bedrijven kunnen gebouwen en infrastructuur delen met anderen, zodat ze beter benut worden en minder ruimte innemen. Ze kunnen ook mobiliteitsdiensten aanbieden, zoals fietsen, auto’s of scooters, die het bezit vervangen door het gebruik. Een voorbeeld hiervan is ParkBee, een platform dat leegstaande parkeerplaatsen van kantoren, hotels of winkels verhuurt aan particulieren of bedrijven.
- Product als dienst: bedrijven kunnen de prestatie of het resultaat van een gebouw of infrastructuur leveren in plaats van het gebouw of infrastructuur zelf, waardoor de klant betaalt voor het gebruik en niet voor het bezit. Ze kunnen ook de verantwoordelijkheid nemen voor het beheer, onderhoud en de terugname van het gebouw of infrastructuur aan het einde van de levensduur. Een voorbeeld hiervan is Philips Lighting, dat licht als een dienst levert aan klanten zoals Schiphol Airport, waarbij Philips eigenaar blijft van de armaturen en lampen en zorgt voor de installatie, het onderhoud en de recycling.
Deze voorbeelden laten zien dat de circulaire economie niet alleen goed is voor het milieu en klimaat, maar ook kansrijk kunnen zijn voor commerciële ondernemingen. Door afval om te zetten in waarde, kunnen bedrijven hun kosten verlagen, hun inkomsten verhogen, hun risico’s verminderen, hun klanttevredenheid verbeteren en hun concurrentiepositie versterken. Bovendien kunnen ze bijdragen aan het oplossen van grote maatschappelijke uitdagingen, zoals klimaatverandering, grondstoffenschaarste en sociale ongelijkheid.
